Vorige week overleed in Groningen een vrouw die giftige paddenstoelen had gegeten. Vermoedelijk was ze op zoek naar weidechampignons, en had ze in plaats daarvan groene knolamanieten gevonden.[1] Die zijn heel giftig. Het herinnerde mij eraan hoe, toen ik klein was, we in de herfst paddestoelen gingen zoeken met mijn moeder. We woonden dicht bij een bos waar cantharellen groeiden, en daar hield ze van. Het was spannend, niet alleen omdat cantharellen moeilijk te vinden zijn, maar ook omdat we geen foute paddestoelen mochten plukken. Mijn moeder leerde ons ook dat de peultjes van de gouden regen in onze tuin giftig waren, en de besjes van de zwarte nachtschade die soms opschoot bij onze voordeur.
Voor al dat gif in de natuur bestaat een goede reden. Dieren willen planten opeten, en planten willen dat niet. Daarom stoppen ze hun lekkerste onderdelen vol met gif. Neem bijvoorbeeld bonen. Die zijn het voedzaamste deel van een plant, daarom eten dieren ze graag. En dus doen sommige planten in hun bonen cyanide oftewel blauwzuur, dat heel giftig is voor dieren en mensen. Wilde limabonen bevatten zoveel cyanide dat je van één eetlepel al dood kunt gaan.[2] Gelukkig hebben de kwekers die plant genetisch zo veranderd dat er geen cyanide meer in zit. Dat zijn de limabonen die wij bij de groenteboer kopen.
Behalve door veredelen kun je plantengif ook de baas worden door koken. Rauwe sojabonen bevatten lectines die onze darmen beschadigen.[3] Maar als je ze goed kookt worden die lectines onwerkzaam.
Soms hebben de plantenveredelaars het eetbare deel van een plant weten te ontdoen van gif, maar in de rest van de plant is het blijven zitten. Vandaar dat de bladeren van de aardappelplant giftig zijn. Paprika, tomaten en aubergines geldt hetzelfde voor. Hun bladeren zitten vol giftige stoffen die alkaloiden heten.[4]
Ook sierplanten zijn vaak giftig. Hulst, taxus, peperboompje, wolfskers, en bitterzoet zijn allemaal gevaarlijk.[5] Dat is algemeen bekend en bij de groenteboer zult u ze niet vinden, maar in zogenaamde geneeskrachtige kruiden komt nog wel eens een giftige soort plant terecht. Op de etiketten van die kruiden wordt veel geschermd met natuurlijk dit en natuurlijk dat, maar dat bewijst niets. Voor echt natuurlijke kruiden kun je maar beter oppassen.