Vorige week tekenden de Verenigde Staten en de Europese Unie een wapenstilstand over hormoonvlees. Dat is vlees van koeien die met geslachtshormonen zijn behandeld. Door die hormonen produceren Amerikaanse koeien meer en magerder vlees.[1][2]
De EU besloot 20 jaar geleden dat dergelijk vlees onveilig is, en daarom liet Europa geen Amerikaans rundvlees meer toe. Dat leidde tot rechtszaken en vergeldingsmaatregelen. Recent liep het weer hoog op. De Amerikanen dreigden met 300% invoerrechten op Franse kaas en mineraalwater als zij geen vlees naar Europa mochten exporteren.
Beide partijen doen nu water in de wijn. De Amerikanen zien af van die invoerrechten, en in ruil daarvoor mogen ze 20 miljoen kilo rundvlees per jaar naar Europa exporteren vrij van invoerrechten. Dat vlees moet echter nog steeds hormoonvrij zijn, dus is het probleem alleen maar uitgesteld.
Amerikanen hebben met hormonen in vlees geen probleem. Daar zijn drie redenen voor.
In de eerste plaats is er nauwelijks of geen bewijs dat hormoonvlees schadelijk is. De hoeveelheid hormonen in vlees is namelijk verwaarloosbaar klein. Hormonen kunnen wel schadelijk zijn, denk maar aan DES. DES was een hormoon dat 50 jaar geleden aan zwangere vrouwen werd toegediend ter voorkoming van een miskraam. Die DES heeft hun baby’s beschadigd en kanker veroorzaakt. Het ging daarbij echter om een hoeveelheid die overeenkomt met het eten van 1000 Amerikaanse koeien per dag.[3]
Ook in de pil zitten veel meer hormonen dan in vlees. Als je 50 jaar lang een pond Amerikaanse biefstuk per dag eet krijg je evenveel hormonen binnen als uit één anticonceptie-pilletje.[4] Zelfs kleine kinderen vormen van nature in hun lichaam al meer hormonen dan je ooit met Amerikaans vlees binnen kunt krijgen.
Een tweede verschil tussen Amerika en Europa is dat Amerikanen meer steak eten. Het verzadigde vet in die steaks verhoogt het cholesterol en de kans op een hartinfarct. Daarom willen Amerikanen rundvlees dat mager is en goedkoop. Hormonen zorgen daarvoor.
En tenslotte hebben Amerikanen een ander gevoel over koeien dan wij.[5] Wij vinden een weiland met koeien waardevol, en we zien dat niet graag vervangen door fabrieken met koeien als een soort machines om vlees te produceren.
Daar zit wel iets in. De biefstuk mag best wat duurder zijn als we daarmee ons landschap kunnen behouden en een beetje fatsoenlijk met dieren om kunnen gaan. Maar dan moeten we ophouden met uitvluchten over de schadelijkheid van hormonen. Wij zijn gehecht aan ons landschap en aan onze cultuur, en we zijn tegen hormonen omdat we dieren geen machines vinden. Dat is een opvatting van landbouw die ingaat tegen de marktwerking en tegen de globalisering. Maar marktwerking kan ook te ver gaan.
[1] Galbraith H. Hormones in international meat production: biological, sociological and consumer issues. Nutrition Research Reviews. 2002.
[2] Het gaat vooral om gecastreerde stieren oftewel ossen. Die missen de eigen hormoonproductie, en toediening van geslachtshormonen leidt tot meer spiergroei en dus tot meer en magerder vlees
[3] Gehalte aan Estradiol2 -17a and E2-17ß in hormoonbehandelde ossen is 40–142 ng/kg (Galbraith 2002, pag 298). Dat is per beest van 500 kg ca 50 microgram. De toegediende hoeveelheid DES was ca 50 milligram per dag (Stolk, J.G. Het teratogene effect van diëthylstilbestrol in de zwangerschap; de omvang van het DES-probleem in Nederland Ned Tijdschr Geneeskd. 1982)
[4] ‘De Pil’ bevat ca 30 microgram oftewel 30.000 nanogram per stuk. (http://www.merck.com/mmhe/sec22/ch255/ch255b.html?qt=contraceptive%20pill&alt=sh#sec22-ch255-ch255b-819 ; http://en.wikipedia.org/wiki/Oral_contraceptive_formulations ). Spiervlees van hormoonkoeien bevat 3 nanogram per kilo (Galbraith 2002 p. 298). Dus 10.000 kilo is evenveel als 1 pil. Met 1 pond per dag is dat 20.000 dagen of 55 jaar.
[5] Caduff L. ‘Growth Hormones and Beyond.’ ETH Zürich 2002. www.ib.ethz.ch/docs/working_papers/wp_2002_08.pdf