De droogte van de ramadan

Dinsdag over een week begint de islamitische vastenmaand, de ramadan. Een godsdienstige moslim mag dan vanaf het begin van de ochtendschemering tot aan het ondergaan van de zon niets eten of drinken. Begin september is dat van zes uur ’s ochtends tot half negen ’s avonds.

Ramadan is een periode van bezinning. Door te vasten leer je wat honger is. Die gedachte spreekt mij aan, gezien de voedselcrisis in arme landen, maar daar heb ik het verder niet over. Hier bespreek ik alleen de vraag wat de gevolgen van de ramadan zijn voor het lichaam. Allereerst het niet drinken. Hoeveel moet je drinken per dag, en wat gebeurt er als je dat niet doet?

Er zijn mensen die vinden dat je per dag minstens twee liter water moet drinken. Dat zou extra energie geven, het lichaam reinigen, de huid strakker maken en het zou helpen tegen constipatie en tegen te dik worden. Helaas is dat allemaal onbewezen en waarschijnlijk onwaar.

Tegenover de gelovigen die hun heil zien in Spa Blauw staan sommige vrome moslims die denken dat het lichaam wordt gereinigd en gezond gemaakt door de hele dag niet te eten en te drinken. Ook dat is een fabel. Vasten is misschien goed voor de ziel maar het geneest geen ziekten. Het tekort aan water kan zelfs gezondheidsproblemen veroorzaken. Als je zittend werk doet en het is niet te heet raak je per etmaal anderhalve liter vocht kwijt. Die moet je weer aanvullen door te eten en te drinken. Het vochtverlies door zweten, ademen en plassen gaat tijdens het vasten gewoon door, en wie de hele dag niet eet en drinkt komt ’s avonds minstens een liter water te kort . Je kunt proberen ’s ochtends vroeg zolang het nog nacht is een hoop te drinken, maar dat helpt niet veel. Anders dan een kameel kan een mens geen grote hoeveelheid water opslaan, en wat je te veel gedronken hebt plas je snel weer uit.

Als je de dag niet achter een bureau doorbrengt maar in de gloeiende zon leidingen moet leggen verlies je liters zweet en krijg je echt problemen. Je wordt suffer en je kunt dingen minder goed onthouden. Je lichamelijke prestaties gaan achteruit en de kans op ongelukken neemt toe. Als je aanleg hebt voor duizeligheid bij het gaan staan wordt dat bij uitdroging ook erger. Vooral bij ouderen is dat een veel voorkomend probleem. In het ergste geval kun je vallen en een arm of been breken.

Een gelovige hoeft volgens de Koran niet te vasten als dat zijn gezondheid bedreigt, hij mag in plaats daarvan een evenredige hoeveelheid voedsel schenken aan een arme. Dat is zeker aan te raden voor mensen die aanleg hebben voor nierstenen. Niet drinken leidt tot geconcentreerde urine, daarin ontstaat gemakkelijker een neerslag en dat is het begin van een steen. Niet drinken vergroot ook de kans op blaasontsteking bij vrouwen die daar gevoelig voor zijn. Bij een vrouw hebben bacteriën die vanuit de anus bij de ingang van de plasopening komen nog maar een korte afstand te gaan om via de plasbuis de blaas te bereiken. Vaak drinken en plassen helpt om die bacteriën uit de plasbuis naar buiten te spoelen. Vooral plassen direct na de seks is effectief, maar wie niet drinkt heeft weinig te plassen. Nu is seks overdag tijdens de ramadan niet toegestaan dus het probleem doet zich niet voor. Drink na zonsondergang wel eerst samen thee voor je het bed induikt.

Je hoeft dus geen twee liter water per dag te drinken, maar de hele dag niets drinken kan problemen geven. Die problemen zullen toenemen omdat de
ramadan elk jaar 11 dagen eerder begint en dus steeds verder de zomer inschuift. In 2015 zal de vastendag bijna 18 uur duren.

Als moslimstudenten of -medewerkers tegen het eind van de ramadan wat minder presteren weet u nu waarom. En val je af van dat vasten? Daarover volgende keer.

Uit: De Volkskrant, katern Hart en Ziel, 23 augustus 2008.