NRC jan 2021: Geef ongevaccineerden hun eigen Staphorst

Wanneer word ik gevaccineerd? Misschien ben ik in maart aan de beurt maar het kan ook juni worden.[1] Ik moet dus nog maanden ongevaccineerd rondlopen en dat maakt mij bang en boos. Israel is eind deze maand klaar met het vaccineren van alle zestigplussers,[2] Nederland is juist extreem langzaam. Als gevolg daarvan gaan er tot eind maart duizenden mensen extra dood[3] en belanden meer dan tienduizend mensen met Covid in het ziekenhuis.[4] Zij zijn koortsig, benauwd en doodmoe,[5] herstel kan lang duren en een aantal herstelt nooit. Daar kan ik er één van zijn. Waarom gaan die vaccinaties zo langzaam? Ik zie drie redenen.
Allereerst ontbreekt de regie.[6] Dat is geen toeval, we zijn al veertig jaar bezig de staat uit te kleden en zijn taken over te hevelen naar de markt. Dat was ook hard nodig, de staat was anno 1980 uit zijn krachten gegroeid en het eigen initiatief werd verstikt. Maar de afbraak is te ver doorgeschoten en daarom ontbreekt nu de centrale sturing. GGD ’s, ziekenhuizen, huisartsen, verzekeraars, zorginstellingen en andere instanties kijken naar Den Haag voor regie, maar Den Haag kan dat niet meer.
Een tweede factor is de angst voor boze burgers. Alles wordt drie keer beoordeeld en gecontroleerd, we gaan pas prikken als de callcenters op de gekste vragen antwoord hebben en we willen een IT systeem dat elke bijwerking registreert. Die angst voor bijwerkingen is overdreven, experts zeggen dat lange-termijn gevaren van vaccins zeldzaam zijn[7] maar kennelijk worden experts onvoldoende vertrouwd. Komt dat misschien ook door teveel marktwerking, die sommige wetenschappers afhankelijkheeft gemaakt van de industrie? Ook zorgen over privacy kunnen de uitrol van het vaccin vertragen,[8] zie de trammelant rond de ontwikkeling van de corona-app. Het is vervelend als je naam op straat komt te liggen, maar hoe erg is dat vergeleken met Covid?
Een laatste reden waarom het zo traag gaat lijkt mij de braafheid van de bejaarden. Tienduizend boze zeventigplussers kunnen met anderhalve meter afstand een stoet vormen van vijf kilometer. Als die dagelijks door de straten van Den Haag marcheert al roepende ‘Wij Willen Vaccinatie!’ zou dat voor de regering een steuntje in de rug zijn om de zaak te versnellen en wat hoekjes af te snijden. Maar de bejaarden zitten thuis en wachten op hun beurt.  
Kan het anders? We kunnen niet hals over kop de krachtdadige overheid creëren die we voor de bestrijding van de coronapandemie nodig hebben. Hopelijk is die er wel voor de volgende pandemie. Deskundigen voorspellen dat die gaat komen;[9] door de verwoesting van de natuur komen er nieuwe virussen en bacteriën onder de mensen en via Schiphol zijn die zo bij ons.
We kunnen wel het vaccineren versnellen door de bokken te scheiden van de schapen. Zolang niet minstens 70 procent van de bevolking is ingeënt blijft het virus in de kudde rondwaren, vandaar die tijd vretende aandacht voor alle mogelijke bezwaren tegen vaccinatie. Niets lijkt te helpen, miljoenen mensen blijven bang voor ‘bijwerkingen’ en dat gaat niet over. Een radicale  oplossing is dan om twéé kuddes te vormen, een van gevaccineerden en een van weigeraars. De willigen worden zo snel mogelijk gevaccineerd, met voorbijgaan aan allerlei plichtplegingen en voorzorgen. Zij krijgen een vaccinpaspoort. Wie niet wil krijgt geen vaccin, het blijft vrijwillig.
Als alle willigen zijn gevaccineerd kan de samenleving open, we kunnen weer knuffelen en feesten. Een verstandig mens zal echter regelmatig naar een vaccinpaspoort vragen. Immers in een samenleving zonder beperkingen houd je als gevaccineerde een niet verwaarloosbaar risico om te worden aangestoken. Als ik in juli bel om een restaurant te reserveren zal daarom mijn eerste vraag zijn: laten jullie ongevaccineerden binnen? Menig restaurant zal daar verontwaardigd het antwoord op weigeren maar dat geeft niet. Restaurants zat, en het is gauw genoeg bekend welke veilig zijn. Aparte avonden voor gevaccineerden en ongevaccineerden zijn  ook een optie, net als we nu aparte saunadagen kennen voor mannen en vrouwen. Idem bij theaters en musea en zelfs op het werk. Waarom zou je werken naast een collega die jou misschien besmet met een vreselijke ziekte? De nieuwe virusvariant uit Engeland maakt dit extra riskant.
Zo krijgen de ongevaccineerden hun eigen samenleving. Ik verwacht dat die klein zal zijn. Als de massavaccinatie eenmaal loopt zullen velen alsnog meedoen, vooral als het virus massaal toeslaat onder de weigeraars. Dat zagen we vijftig jaar geleden al in Staphorst. De Staphorstenaren lieten vanuit hun geloofsovertuiging hun kinderen niet vaccineren, maar toen er een epidemie van kinderverlamming uitbrak haastten ze zich bij duizenden naar de GGD.[10]
In een twee-kuddensamenleving krijgen veel van de resterende vaccinweigeraars Covid. De meesten zullen dat overleven en zijn daarna immuun, een aantal sterft en dan is de epidemie voorbij. Hopelijk gaat dat geen zes maanden meer duren.