BNR: Een ei hoort erbij, zeker met Pasen. Naast echte eieren - al dan niet geverfd - hebben we natuurlijk ook de chocolade-eitjes nog. BNRs voedingsdeskundige Martijn Katan over waarom we juist in deze tijd zo aan de eieren gaan.
Katan: Klassiek is de periode voor Pasen de Vastentijd. Het was de tijd dat er weinig te eten was. De voorraden waren op en de nieuwe oogst was er nog niet. In de Katholieke traditie hoor je in die tijd vegetarisch te eten. Men heeft van de nood dus een religieuze deugd gemaakt. De heilige Thomas Aquinas – de grote kerkfilosoof uit de Middeleeuwen – zei zelfs dat mannen van eieren eten extra zaad kregen en daardoor hitsig werden, wat in de periode voor Pasen niet hoorde. Misschien is Pasen dus de bevrijding van die beperkingen. Misschien heeft het ook te maken met het nieuwe leven, dat associeer je met eieren die uitkomen.
BNR: Een vruchtbaarheidssymbool dus. Maar over datzelfde eitje doen ook veel misverstanden en geruchten de ronde. Dan zijn ze weer slecht, dan moet je er weer iedere dag een eten; over de voors en tegens van het ei wordt al decennia getwist.
Katan: Die wisselingen zijn honderd jaar geleden begonnen toen een dokter aan het hof van de Tsaar van Rusland eieren, melk en vlees aan konijnen voerde. Hij ontdekte dat die konijnen ernstige hart- en vaatziekten kregen. Dat werd een paar jaar later herleid tot het effect van de cholesterol uit die eieren. Dat hoopte zich op in de slagaderen. Sindsdien hebben eieren de reputatie dat ze slecht voor je hart zijn.
BNR: Hoe slecht is dat ei nou echt? Kan je onbeperkt eieren eten tijdens het Paasontbijt komende zondag of mogen we er, net zoals bij alcohol, alleen met mate van genieten?
Katan: Het effect van eidooiers eten - of beter gezegd van het cholesterol in eidooiers - op het cholesterolgehalte van het bloed is onomstreden, maar het is geen groot effect. Dat komt omdat je lichaam zelf ook cholesterol maakt, want het is een onmisbare stof. Als je meer eieren gaat eten draait je lichaam de eigen productie wat terug. Als je eieren eet gaat alles bij elkaar het cholesterolgehalte in je bloed toch iets omhoog, en daarmee je risico voor hart- en vaatziekten. Maar het is zeker niet de belangrijkste oorzaak. Het advies is nog steeds om niet meer dan drie eidooiers per week te eten maar het is geen waarschuwing die boven aan ons lijstje staat.
BNR: Je hebt natuurlijk ook veel toetjes waar alleen maar eiwitten in zitten. Mag je daar dan wel onbeperkt van smullen?
Katan: Als je alleen maar eiwit eet krijg je een tekort aan andere voedingsstoffen, maar zo eet niemand. In de praktijk hoef je je over eiwit geen zorgen te maken en over eidooier een klein beetje, maar niet veel.
BNR: Naast cholesterol liggen er nog andere gevaren op de loer als het om eieren gaat. Maar volgens voedingsdeskundige Martijn Katan zijn ook die vrij zeldzaam.
Katan: Eieren kunnen geïnfecteerd zijn met Salmonella. Als een kip een ei legt, komt dat ei naar buiten door de cloaca waar ook de poep en de pies uitkomen. Dan kan besmetting met Salmonella uit de kippenpoep optreden. Daarom raadt men aan om bij zwangere vrouwen, kleine kinderen en hoogbejaarden geen rauwe eieren te gebruiken. In de praktijk blijkt die besmetting heel zeldzaam te zijn, niet meer dan een paar op de tienduizend eieren. Maar voor alle zekerheid kun je bij deze kwetsbare groepen de eieren hard koken of goed doorbakken.
BNR: Ten slotte, hoe belangrijk is het eigenlijk dat we af en toe een eitje eten? Zitten er voedingsstoffen in die we nergens anders uit kunnen halen?
Katan: Geen enkel soort eten is onmisbaar. Het meeste wat in een bepaald voedingsmiddel zit, zit ook wel in een ander voedingsmiddel. Onmisbaar zijn eieren niet, maar met Pasen is een eitje wel gezellig en lekker.
BNR: En helemaal niet zo slecht voor onze gezondheid als ons soms gezegd wordt. Eet smakelijk dus, komend weekend!