Als u vitamines op uw wastafel heeft staan wordt het tijd om eens te kijken wat u nou eigenlijk slikt. Er was de afgelopen week namelijk slecht nieuws over vitamines. Ik bedoel niet het verhaal dat je van dagelijks een multivitamine eerder dood gaat.[1] Daar heb ik zo mijn twijfels over. Maar vorige week verscheen nog een studie, die niet de krant haalde[2] maar waar ik wel zorgen over heb.[3] Die ging over vitamine E.
Vitamine E zit in allerlei etenswaren: in margarine, groenten, brood, vlees en zelfs fritessaus[4] en tekorten komen vrijwel niet voor, behalve bij mensen met bepaalde darmziekten. Maar vitamine E is een antioxidant, en 25 jaar geleden was er een theorie dat je allerlei ziekten kunt voorkómen door grote hoeveelheden antioxidanten in te nemen. Een van die ziekten waar vitamine E tegen zou helpen is prostaatkanker. Daar waren serieuze aanwijzingen voor, en dat onderzoek van vorige week moest het definitieve antwoord geven. Er werden 35.000 mannen met de dobbelsteen willekeurig verdeeld in groepen die óf een grote hoeveelheid vitamine E kregen, of een neppil waar niks in zat.[5] Het ging om een megadosis van 400 milligram vitamine E per dag, dat is wat een normaal mens per maand binnenkrijgt.[6] Dat slikten ze vijf jaar lang elke dag, en toen werd de studie stopgezet, want bij de mannen die vitamine E kregen trad juist méér prostaatkanker op.[7] Het was niet heel vaak, 99 van de 100 mannen kreeg er niks van en maar één op de honderd kreeg van de vitamine E prostaatkanker, maar dat is erg genoeg.[8]
Is dit het laatste woord over vitamine E? Ik weet het niet. Eerdere studies vonden geen toename van prostaatkanker, maar die waren lang niet zo groot en solide als deze laatste studie. Er is in elk geval geen overtuigend bewijs dat grote hoeveelheden vitamine E helpen tegen kanker of hart- en vaatziekten. Ik zou het zekere voor het onzekere nemen. Die enorme hoeveelheden vitamine E zijn nergens goed voor, en misschien doen ze kwaad. Als u potjes heeft met een megadosis vitamine E erin zou ik ze in de vuilnisbak gooien.
[1] Mursu J, Robien K, Harnack LJ, Park K, Jacobs DR. Dietary Supplements and Mortality Rate in Older Women: The Iowa Women’s Health Study. Arch Intern Med 2011. http://archinte.ama-assn.org/cgi/content/full/171/18/1625
[2] De grote landelijke dagbladen lijken het niet vermeld te hebben. Volgens Google News werd het wel gemeld door het Reformatorisch Dagblad. Volgens een email die ik ontving stond het ook in De Stentor. Zie Meer prostaatkanker door slikken vitamine E. Reformatorisch Dagblad. 15-10-2011.
[3] Klein EA et al. Vitamin E and the risk of prostate cancer: the Selenium and Vitamin E Cancer Prevention Trial (SELECT). JAMA. 2011 http://jama.ama-assn.org/content/306/14/1549.full
[4] Van Rossum CTM et al. Dutch National Food Consumption Survey 2007-2010. RIVM 2011. Table 6.19. http://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/350050006.pdf
[5] Om precies te zijn slikten 8.737 mannen vitamine E, 8.702 vitamine E plus het mineraal selenium, 8.752 alleen selenium en 8.696 een neppil
[6] Van Rossum CTM et al. Dutch National Food Consumption Survey 2007-2010. RIVM 2011. Table 6.9, mannen 51-69 jaar, mediane inname vitamine E 14 mg/dag. http://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/350050006.pdf
[7] In 2008 werd duidelijk dat vitamine E geen goed deed en misschien kwaad en daarom werd de studie gestopt. (Lippman SM, Klein EA, Goodman PJ, et al. Effect of selenium and vitamin E on risk of prostate cancer and other cancers: the Selenium and Vitamin E Cancer Prevention Trial (SELECT). JAMA. 2009.) De meest recente publicatie (voetnoot 3) beschrijft het effect drie jaar nadat de studie was beeindigd. Er zijn intussen in de groep die ooit vitamine E kreeg zoveel gevallen van prostaatkanker bijgekomen, dat het duidelijk is dat vitamine E kwaad doet.
[8] Van de 8696 mannnen in de placebogroep kregen er 529 prostaatkanker en van de 8737 in de vitamine E groep 620, een verschil van 91 op de 8737 of 1%. Berekening van het absolute risk over 8 jaar levert op dat 1.3% van de mannen in de vitamine E groep prostaatkanker kreeg als gevolg van de behandeling..