U weet misschien dat Denemarken weer grensbewaking wil invoeren. Daar is de EU niet blij mee. Onlangs nam het Deense parlement nog een wet aan waar ze ruzie met de EU over kunnen krijgen. Ze gaan namelijk belasting heffen op verzadigd vet in eten.[1]
Verzadigd vet is ongezond, hard vet. Het zit vooral in vet vlees, kaas en roomboter maar ook in koekjes en snacks.[2] Het verhoogt het gehalte aan cholesterol in je bloed en je kans op een hartinfarct. Belasting op dat vet lijkt dus heel goed. Het is in elk geval goed voor de Deense schatkist; de minister van financiën schat dat het 200 miljoen euro per jaar oplevert.[3] Maar worden de Denen er gezonder van?
Belasting op ongezonde producten kan heel goed werken. De hoge accijns op sigaretten is bijvoorbeeld een belangrijke reden waarom er tegenwoordig minder wordt gerookt dan vroeger. Elke keer dat de prijs van sigaretten met 10% stijgt, beginnen er 5% minder jongeren met roken.[4] Of het bij verzadigd vet ook zo werkt is onzeker.[5] Misschien dat mensen door die prijsverhoging switchen naar andere ongezonde dingen, met veel zout, of veel suiker.[6] Bovendien treft de belasting niet alleen ongezonde vetten maar ook gezonde olie zoals olijfolie, want ook daar zit ook een beetje verzadigd vet in. Niet veel, maar toch genoeg om onder de nieuwe belasting te vallen.
Anderzijds zal toch één land het moeten proberen, want anders weten we nooit of een vettax werkt. En de Denen hebben het al eerder bij het goede eind gehad. Tien jaar geleden voerden ze een verbod in op transvet in eten. De voedselindustrie schreeuwde toen moord en brand, maar nu is iedereen het er over eens dat dat een goede actie was, die in heel Europa heeft doorgewerkt. Doordat de Denen de knuppel in het hoenderhok gooiden zijn de meeste transvetten nu uit het eten verdwenen, ook bij ons.
Ik ben dus heel benieuwd hoe die belasting op verzadigd vet uitpakt. En onze minister van financiën Jan-Kees de Jager denk ik ook, want in Nederland zou zo’n belasting een half miljard per jaar opbrengen.[7] We zullen zien!
[1] Productschap Margarine, vetten en Oliën. 30.03.2011. Meerderheid Deense parlement stemt vóór voorstel verzadigd vet belasting.
De tekst van de wet is hier terug te vinden.
[3] Just-Food. Focus: Denmark's saturated fat tax provokes industry anger. Gerard O'Dwyer, 16 May 2011.
[4] W. Groot, H.M. van den Brink. De economische effecten van (on)gezond gedrag. In: Raad voor de Volksgezondheid en Zorg. Gezondheid en gedrag - Verslag debatten en achtergrondstudies. Zoetermeer, 2002, p. 208.
[5] 1: Mhurchu CN. Food costs and healthful diets: the need for solution-oriented research and policies. Am J Clin Nutr. 2010.
[6] Mytton O, Gray A, Rayner M, Rutter H. Could targeted food taxes improve health? J Epidemiol Community Health. 2007.
Nederland heeft bijna drie keer zoveel inwoners als Denemarken (Wikipedia), en het gehalte aan verzadigd vet in de voeding is vergelijkbaar. Als de opbrengst in Denemarken €200 miljoen is zou die in Nederland dus €600 miljoen per jaar kunnen zijn.