2 mei - Koolzaadolie

play / pauze / stop

{play}images/stories/mp3/2011-05-02-Koolzaadolie.mp3{/play}  

 

Hebt u die gele bloemen gezien overal langs de weg? Dat is koolzaad of raapzaad. [i] Als die bloemen zijn uitgebloeid komen er peultjes aan en daar zitten zaadjes in waar olie uit wordt geperst. Dat was heel lang de enige eetbare olie die we hadden, want olijven en zonnebloemen groeiden hier niet. In de Hongerwinter kon een fles raapzaadolie nog het verschil uitmaken tussen leven of dood.[ii] Maar in 1970 was het ineens uit met de raapzaadolie. Toen bleek namelijk dat het bij ratten hartvervetting veroorzaakt.[iii] Of het dat bij mensen ook doet is de vraag,[iv] maar niemand wou meer raapzaad, en de verkoop stortte in.[v]

Dat was slecht voor de Canadese boeren die leefden van raapzaad, en dus gingen de Canadezen aan de slag om gezondere raapzaad te maken. Het was bekend dat die hartvervetting bij ratten veroorzaakt werd door een soort vet dat erucazuur heette. De ouderwetse raapzaadolie bestond voor de helft uit dat vet. Door kweken en kruisen wisten de Canadezen een soort raapzaad te maken zonder erucazuur. Voedingskundigen sloegen van die nieuwe raapzaad steil achterover, want de nieuwe olie bevatte bijna geen ongezond verzadigd vet, wel veel oliezuur— zoals in olijfolie —, en verder zowel de gezonde omega 6 als de essentiële omega 3 vetzuren. Het was een soort superolie, en nog spotgoedkoop ook. Alleen die naam… Raapolie heet in het Engels rape oil, en rape betekent niet alleen raap maar ook verkrachting. Daarom noemden de Canadezen hun olie Canola, met de Can van Canada, en onder die naam werd het een enorm succes. Europa produceert nu 10 miljard liter moderne raapzaadolie per jaar.[vi] Een deel daarvan eten we op, vaak zonder het te beseffen. Het zit in sauzen, margarines, kant- en klaarmaaltijden, gefrituurd eten en nog veel meer. En verder worden er grote hoeveelheden verstookt in auto’s als biodiesel. Ik vind dat zonde van die kostelijke raapolie, en voor het milieu levert het weinig op,[vii] maar biodiesel is nu eenmaal handel.

Er zit dus meer achter die gele bloemetjes dan u dacht.