Het nieuwste parool op het gebied van afvallen is bruin vet. Het verhaal van bruin vet begon bij winterslapers zoals egels en veldmuizen. Als egeltjes wakker worden uit hun winterslaap moeten ze behoorlijk opwarmen want tijdens de winterslaap kunnen ze afkoelen tot nul graden.[1] [2] Voor dat opwarmen hebben ze een soort kacheltjes in hun lijf en die kacheltjes bestaan uit bruin vet. In dat bruine vet worden aan het eind van de winterslaap spontaan grote hoeveelheden vet verbrand zodat de egel of de muis opwarmt en weer in beweging kan komen.
Pasgeboren baby’s hebben ook bruin vet. Dat helpt ze om niet onderkoeld te raken. Bij volwassenen werd bruin vet jaren lang beschouwd als een rariteit. Maar onderzoekers uit Amerika, Finland en Maastricht meldden onlangs onafhankelijk van elkaar dat volwassenen wel degelijk bruin vet hebben. Het zit op een onverwachte plek, namelijk in de hals en boven de sleutelbeenderen. Het is zo bruin als gestolde jus. Als je het koud hebt wordt er vet in opgestookt en warmte geproduceerd zonder dat je je hoeft te bewegen of zelfs maar hoeft te rillen. Daarmee komt de ideale afvalmethode in zicht, namelijk dat je vet wegsmelt zonder dat je er iets voor hoeft te doen. Geneesmiddelenfabrikanten zijn al druk aan de gang om medicijnen te vinden die de vorming van bruin vet bevorderen. Maar dat is nog ver weg, en geneesmiddelen tegen vetzucht hebben vaak vervelende bijwerkingen.
Kunnen dikke mensen nu al iets met de nieuwe ontdekkingen over bruin vet? Dat is nog niet zo eenvoudig. Om te beginnen hebben dikke mensen minder bruin vet dan magere. Daar kan je alleen iets aan doen door kou te lijden. Houthakkers in Noord-Finland werken een groot deel van het jaar bij temperaturen onder nul, en zij hebben veel meer bruin vet dan kantoorwerkers.[3] Ook een Finse dakloze die zomer en winter op straat sliep bleek flink wat bruin vet te hebben.
Je kunt dat imiteren door de thermostaat laag te zetten maar dan mag je geen dikke trui aantrekken. Dat betekent kou lijden. Als je dik bent heb je nog een probleem. Het onderhuidse vet vormt een dikke isolatielaag. Van buiten kun je het koud hebben maar van binnen blijf je warm dankzij die isolatie. Je lichaam ziet dan geen reden om de bruin vet kacheltjes hoog op te stoken.[4]
Afvallen via bruin vet is dus net als andere afvalmethoden een kwestie van volhouden. Maar de thermostaat een paar graden lager zetten kan misschien helpen. Je zou kunnen beginnen om tussen nu en oktober de verwarming ook koude avonden uit te laten. Helpt het niet voor je gewicht dan doe je in elk geval iets voor het klimaat.
[1] Barnes BM. "Freeze Avoidance in a Mammal: Body Temperatures Below 0 °C in an Arctic Hibernator". Science 1989.
[2] Cannon B, Nedergaard J. Brown adipose tissue: function and physiological significance. Physiol Rev. 2004. “it is during arousal that brown adipose tissue plays its main physiological role.”
[3] Huttunen P. The occurrence of brown adipose tissue in outdoor workers. Eur J Appl Physiol Occup Physiol 1981
[4] Celi FS. Brown adipose tissue--when it pays to be inefficient. N Engl J Med. 2009. “A major shortcoming of the studies is the lack of direct correlation between brown-adipose-tissue activity and cold-stimulated changes in energy expenditure. This could be secondary to the inability of the PET–CT technique to measure the activity of small nests of brown adipose tissue. Another possible (and not mutually exclusive) explanation could be related to the fundamental physical difference between obese people and lean people: obese persons have a natural coat of tissue with a low coefficient of thermal dispersion. In such persons, superficial vasoconstriction would be an efficient means of maintaining core temperature. The data on skin temperature reported by van Marken Lichtenbelt et al. seem to validate this explanation; when exposed to cold, obese subjects showed a greater differential in skin temperature to core temperature than did lean volunteers.12 If this is true, it would represent yet another obstacle to the success of weight-loss strategies.”