Wat zal ik worden professor?
play / pauze / stop
{play}images/stories/mp3/2009-12-07-BNR-Wat-zal-ik-worden-Professor.mp3{/play}
Als studenten bijna klaar zijn met hun studie komen ze vaak nog één keer langs voor advies over hun toekomst. Wat moet ik worden professor? Ik denk dan aan wat ik zelf ben geworden, en hoe dat is gekomen.
Als kind kon ik goed leren. Onze huisarts tevens huisvriend zag in mij zelfs een toekomstige Nobelprijswinnaar. Die prijzen worden deze week uitgereikt. Maar na mijn promotieonderzoek in de moleculaire biologie [1] ben ik afgezwaaid naar de voedingsleer.Voedingsleer is nuttig maar het leidt niet tot de fundamentele ontdekkingen waar Nobelprijzen voor worden toegekend.
Mijn schuldgevoel daarover ging pas voorbij toen tien jaar later mijn medewerker Peter mijn kamer binnenholde met drie buisjes koffie. Hij onderzocht waarom in Finland koffie het cholesterolgehalte van het bloed en de kans op een hartinfarct verhoogde, en bij ons niet. Dat moest zitten in de manier waarop Finnen koffie zetten: zij kookten de gemalen bonen in een keteltje en lieten de prut bezinken, terwijl wij het door een papierfilter goten. Peter had buisjes met Finse kookkoffie en met filterkoffie in een centrifuge rondgeslingerd. Hij liet mij zien dat er op de kookkoffie een dun laagje vet dreef. Kennelijk bevatte kookkoffie vetdruppeltjes, maar die zag je pas als ze door de centrifugekracht naar boven werden gedreven.
Dat sliertje vet gaf mij een gevoel dat ik voor geen Nobelprijs had willen ruilen. “Daar zit de cholesterolverhogende factor in” dacht ik, “En die gaan wij ontdekken”. Ontdekken is een kwestie van inzicht en geluk. Ik had inzicht in scheikunde en vetten; ons geluk was dat we bij de Landbouwuniversiteit, waar ik toen werkte, grote hoeveelheden voedsel konden verwerken. Peter kocht 135 kilo Roodmerk, zette duizend liter kookkoffie en haalde die door de roomcentrifuge van de afdeling Zuivel. Het bovendrijvende laagje vet voerden we aan tien vrijwilligers, waaronder ikzelf, en ons cholesterol werd torenhoog. [2] Drie jaren en vele experimenten later hadden we de zuivere stof uit dat vet in handen. Hij heet cafestol, en het is de meest cholesterolverhogende stof die er bestaat. [3]
Dergelijk onderzoek naar koffie of limonade maakt mij gelukkiger dan onderzoek naar DNA. Daarom adviseer ik mijn studenten om niet de verwachtingen van ouders of professors te volgen. Je moet doen wat je leuk vindt!
[1] Katan MB. The cytochrome bc1 complex of yeast mitochondria. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam; 1977.
[2] Zock PL, Katan MB, Merkus MP, Van Dusseldorp M, Harryvan JL. Effect of a lipid-rich fraction from boiled coffee on serum cholesterol. Lancet. 1990;335:1235-1237.
[3] Weusten-van der Wouw MPME, Katan MB, Viani R, et al. Identity of the cholesterol-raising factor from boiled coffee and its effects on liver function enzymes. J Lipid Res. 1994;35:721-733.